Opinie: Hoe maak je als jongere gelddromen waar als niemand je voor je werk fatsoenlijk betaalt?

De Volkskrant | Neele Boelens, Casper Cornelisse, Martin Pikaart, Kayleigh El Chab en Abdelkader Karbache

Je kunt jongeren leren wat sparen is, maar als ze niet ook leren wat ze zelf waard zijn, dan valt er niks op te potten. Tijd om het jeugdloon af te schaffen.

De jaarlijkse ‘Week van het Geld’ begint vandaag. In klaslokalen leren kinderen en jongeren over alles wat met ‘doekoe’ te maken heeft: de risico’s van lenen, de voordelen van sparen en ‘financiële verleidingen. Zelfs koningin Máxima maakt er tijd voor. Dinsdag praat zij in Haarlem met middelbare scholieren over geldzaken. Helaas ontbreekt er een thema, namelijk het ‘jeugdminimumloon’.

Klinkt fatsoenlijk – ‘jeugdminimumloon’ – maar dat is het niet. Nergens anders in Europa vinden politici en burgers het namelijk normaal dat jongeren tot en met 20 jaar werken voor 4, 5 of hooguit 7 euro per uur. Dat is de helft van een normaal minimumloon. Het thema van deze veertiende editie van de Week van het Geld – ‘hoe maak jij je gelddromen waar?’ – is tegen de achtergrond van deze voortdurende misstand dus redelijk kolderiek. Je kunt jongeren leren wat sparen is, maar als ze niet ook leren wat ze waard zijn, dan valt er niks op te potten.

Tieners zijn in ons land zelf een verdienmodel geworden. In grote ketens en miljardenbedrijven – denk aan Ahold Delhaize of Jumbo – werken alle dagen tieners. Jonge werknemers kosten tot wel 10 euro minder per uur dan een twintiger. Dat is makkelijk winst maken.

Halve lonen

Hoe maak je gelddromen waar als niemand je fatsoenlijk betaalt voor je werk? De vraag is even simpel als het antwoord: niet. Terwijl jongeren worden aangemerkt als financieel kwetsbare groep, lobbyen krachtige organisaties voor behoud van halve lonen. Jongeren zijn bovengemiddeld vaak arm. Ze kunnen niet sparen om op kamers te gaan, laat staan voor een koophuis. Ze bouwen studieschulden op. Ze zijn zorgwekkend vaak ongelukkig. En ondertussen is het leven voor hen net zo duur als voor een ander.

Het is niet dat ze voor alles maar de helft betalen omdat ze ook maar de helft verdienen. Het leven van een 18-jarige – een volwassene! – is precies even duur als dat van iemand van 40. Waarom verdient die jongere dan een fooi?

Jonge arbeidskrachten besparen grote bedrijven meer dan 1 miljard euro per jaar. Een van de argumenten die het grootbedrijf inbrengt ter verdediging van die praktijk – die al ruim een halve eeuw voortduurt – is ‘dat jongeren nu eenmaal minder productief zijn.’ Nederlandse jongeren zijn juist bovengemiddeld productief. Ze werken meer dan hun leeftijdgenoten in andere Europese landen, wat logisch is als je beseft dat ze dubbel zoveel uren moeten maken voor een normaal loon. Bovendien: alsof een 17-jarige trager vakken vult dan een 60-jarige.

Wat zouden 55-plussers ervan vinden als hun lonen werden gehalveerd onder het mom van ‘afnemende productiviteit’? De wereld zou, terecht, te klein te zijn. En áls jongeren werkelijk zo onproductief zijn, waarom bemannen ze dan praktisch elke supermarkt in Nederland? Welke werkgever bouwt nou een team met 80 procent ‘minder productieve werknemers’? Want over die aantallen hebben we het.

Afschaffen jeugdloon

Voor alle jongeren die graag hun gelddromen waar willen maken, is onze boodschap dus duidelijk: Weet wat je waard bent en eis fatsoenlijk loon voor je werk. Laat je stem horen en sta op! Wij, een brede coalitie voor afschaffing van het jeugdloon, staan naast jullie. Het is de hoogste tijd dat we Edje een zetje geven. ‘Edje’ is onze minister in Den Haag, Eddy van Hijum, van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW). Hij is van de partij van Pieter Omtzigt, NSC, die zegt bestaanszekerheid zo belangrijk te vinden. En hem moeten we dus aan de spreekwoordelijke mouw trekken.

Eén dezer dagen komt de minister met een onderzoek naar de verhoging van het jeugdminimumloon naar de Tweede Kamer. Na een halve eeuw onderbetaling hopen we dat Van Hijum het nu eens niet bij rapportje-schuiven laat zitten. Laat hem dus de man zijn die deze misstand eindelijk oplost. De minister die niet alleen zégt dat jongeren meer waard zijn en bestaanszekerheid belangrijk is, maar die zijn woorden omzet in daden.

Eerlijke Eddy voor eerlijke jeugdlonen. Als dat eindelijk eens geregeld wordt, kunnen we jongeren daarna leren hoe ze verstandig met die fatsoenlijke inkomsten omgaan. En, wie weet, lukt het ze dan ooit hun gelddromen waar te maken.