Deze column stond 13 februari in Trouw. Auteurs: Michiel Hietkamp (CNV Jongeren) en Evelien Zielschot (AWVN Young HR)
In plaats van een moderne arbeidsmarkt te creëren, duiken werkgevers en werknemers in hun loopgraven. Het gaat weer over staken en over bonden passeren – woorden die je ook terugleest in de Kamerstukken uit 1907. Voor jongeren doet dit vreemd aan. Waarom niet focussen op de gezamenlijke belangen die werkgevers en werknemers hebben, want die zijn er genoeg.
We zitten samen in een crisis en we moeten er samen uit zien te komen. Wij, jonge sociale partners AWVN Young HR, CNV Jongeren, FNV Jong en VCP Young Professionals, willen een moderne arbeidsmarkt waarin op gelijkwaardige basis gesproken wordt.
Laptop op schoot
Het verschil tussen werkgever en werknemer vervaagt. Met een laptop op schoot ben je vandaag werknemer en morgen werkgever. Of allebei. Van zzp’er of uitzendkracht tot aan een contract voor onbepaalde tijd. De juridische term maakt jongeren niet veel uit. Als er maar werkzekerheid op niveau is. Daarnaast is het kunnen doen van een opleiding, het doorgroeien naar betere functies en het kunnen krijgen van een hypotheek wat er toe doet.
Als er al ‘echte’ werkgevers en werknemers bestaan, staan ze niet ver uit elkaar. Ook werkgevers willen dat werkenden hun hypotheek kunnen betalen en afsluiten. Ook werkgevers hebben er belang bij dat werkenden geld uitgeven. En werkgevers willen gemotiveerde medewerkers.
In het belang van beide partijen moeten werkgever en werknemer gezamenlijk de lasten dragen wanneer het slecht gaat met het bedrijf. Daartegenover staat dat beide partijen in de winst delen als het goed gaat. Daarmee kunnen werkenden meeprofiteren in goede tijden en kan het bedrijf in slechte tijden overleven.
Wat betekent dat voor de regelingen tussen werkgever en werkende? Jongeren willen meer zelfstandigheid, vrijheid en flexibiliteit. Individuele regelingen, naast collectieve. Zelf een opleiding kiezen met een individueel scholingsbudget. Wie geen Pinksteren viert, moet zo’n dag kunnen ruilen voor Bevrijdingsdag of het Suikerfeest. Daar staat tegenover dat jongeren het ‘normaler’ vinden om in de avonduren iets te doen of in het weekeinde door te gaan. Maar uitrusten blijft van groot belang. Laat werkenden daarom in overleg met de werkgever, per jaar hun ‘weekeinden’ bepalen. Of dat dan op woensdag en donderdag is of op zaterdag en zondag, is aan hen. Buiten die tijden wordt er niet gewerkt, en mocht dat wel zo zijn, dan gelden de gebruikelijke toeslagen.
Met zelfroosteren kunnen ook de werkdagen aan de persoonlijke situatie aangepast worden. Een uurtje eerder of later maakt soms een wereld van verschil.
Belangrijk is generatie-neutraliteit: dezelfde arbeidsvoorwaarden ongeacht leeftijd. Ook jongeren verdienen rustdagen, ouderschapsverlof, oppasdagen. Regelingen op dit vlak gelden voor alle werknemers, niet alleen ouderen. Het minimumjeugdloon verdwijnt: je kunt iemand niet minder betalen alleen omdat die jonger is.
Minimumuurloon
Zzp’ers, werknemers en werkgevers hebben wél belang bij een (algemeen) minimumuurloon en een cao. De cao heeft tot dusver voorkomen dat de concurrentie tussen zzp’ers, werknemers en ondernemers een race naar de bodem is geworden. Onder jongeren ontstaat, zonder het kader van een cao, een generatie die werkt voor een zeer laag loon, geen pensioen opbouwt en geen kans maakt op een hypotheek. Dat is slecht voor werknemers, werkgevers en zzp’ers en in het bijzonder voor de ontwikkeling van de economie en de welvaart in ons land.
Juist in deze crisis moeten de ogen gezamenlijk op de horizon zijn gericht: de arbeidsmarkt van de 21ste eeuw. Volgens CNV Jongeren, FNV Jong, VCP Young Professionals en AWVN Young HR moeten we niet meer denken in klassieke tegenstellingen, maar in het belang van iedereen. Ga praten!
Dit stuk is mede ondertekend door Elwin Wolters (VCP YP) en Robbert Coenmans (voorzitter FNV Jong).