Jongeren hebben behoefte aan zekerheid en perspectief op de arbeidsmarkt. Vandaag niet investeren in jongeren op de arbeidsmarkt, betekent een verlies van menselijk kapitaal voor de nabije toekomst.
Luchtspiegeling
De arbeidsmarkt staat onder grote druk. Jongeren maken zich zorgen over hun toekomst op de arbeidsmarkt. Volstrekt logisch. Want, een lange tijd is mijn leeftijdsgenoten verteld dat ze het beter zullen gaan hebben dan onze ouders. Net zoals onze ouders het beter hebben gehad in vergelijking tot onze opa’s en oma’s. Dat wij het beter zullen gaan krijgen begint voor veel jongeren meer te lijken op een luchtspiegeling: je denk dat je het ziet, maar het is er in feite niet. Een belangrijke reden hiervoor is de snel toenemende flexibilisering van de arbeidsmarkt. Wat nodig is, is zekerheid en perspectief.
Zekerheid en perspectief
Juist waar jongeren behoeften hebben aan zekerheid en perspectief aan het begin van hun carrière, krijgen zij te maken met een tegenovergestelde situatie: veel onzekere periodes met weinig perspectief op een vaste baan.
Jongeren hebben vaak meerdere banen tegelijk, ze hebben niet het werk waarvoor zij hebben gestudeerd, ze krijgen vaak onderbetaald en ze hebben weinig kans op een vaste baan. De route van een onzekere periode naar een vaste baan is voor een jongere niet een gemakkelijke. De eerste echte ervaring voor mijn leeftijdsgenoten op de arbeidsmarkt begint vaak met een ‘’stage-na-je-studie’’ baan. Na deze ervaring volgt de volgende stap: het werken op een werkervaringsplek. De stap daarna is een flexcontract voor zes maanden of één jaar. Met wat geluk wordt dat arbeidscontract voor nog maximaal elf maanden en 30 dagen verlengt. De laatste horde is het spannendst; je krijgt geen of een vast contract. Al langer is bekend dat helaas een vast contract steeds minder wordt aangeboden. Inmiddels zijn jongeren jaren verder zonder te weten waar ze aan toe zijn op de arbeidsmarkt.
Welk kapitaal centraal?
Ik vraag mij af wat werkgevers weerhoudt om te investeren in jongeren? Is het niet zo dat werkgevers belang hebben bij duurzame arbeidsrelaties en het investeren in menselijk kapitaal? Is het niet zo dat we een gelijk speelveld op arbeidsmarkt moeten hebben voor alle werkenden? Het fundamentele probleem, als het gaat om flexibilisering van de arbeidsmarkt, is dat het gaat om concurrentie tussen werkgevers op arbeidskosten. Het financiële kapitaal wordt hiermee centraal gesteld in plaats van het menselijk kapitaal van een onderneming. Het elkaar op de kosten willen beconcurreren is een zinloze opgaven. In een globaliserende wereld produceert een ondernemer in het oosten per definitie goedkoper dan een ondernemer in het westen. Flexibilisering met als doel om te concurreren op arbeidskosten is dus zinloos.
De ideale arbeidsmarkt
De ideale arbeidsmarkt die ik voor ogen zie is niet een arbeidsmarkt die het financiële kapitaal centraal stelt, maar het menselijke kapitaal. Concurreren niet op kosten, maar op kennis. Niet investeren in de aandeelhouders, maar in de werknemers. Uit wetenschappelijk onderzoek van het Verwey-Jonker Instituut blijkt dat investeren in mensen nog niet eens zo een gek idee is. Nota bene, de meeste mensen geven aan behoefte te hebben aan een basis in het bestaan, oftewel zekerheid op de arbeidsmarkt. Een nieuw inzicht wat voortkomt uit dit onderzoek is dat niet zozeer dat het gaat om generaties, maar dat juist levensfase en huishoudinkomen bepalend zijn voor het type arbeidscontract. Voornamelijk in de fase dat jongeren een huiskopen en ook kinderen krijgen hebben ze dus duidelijk behoeften aan perspectief en zekerheid op de arbeidsmarkt.
Investeer in menselijk kapitaal
Het menselijk kapitaal moeten we belangrijker maken en centraal stellen. Daarom ben ik ervan overtuigd dat de beste investering van een werkgever, een investering is in jongeren op de arbeidsmarkt. Het goed toerusten van jongeren op de arbeidsmarkt is ook in het lang belang van werkgevers. Dit vraagt om een andere mindset. Flink investeren in scholing van werkenden is onmisbaar om een verschil te kunnen maken. Het vandaag niet durven investeren in jongeren op de arbeidsmarkt, betekent een verlies van menselijk kapitaal voor de nabije toekomst.
Semih Eski