Renteverhoging raakt schuldengeneratie onevenredig hard
Politieke- en maatschappelijke jongerenorganisaties verenigd: behoud de 5-jaarsrente op studieschulden

Hieronder is de brandbrief aan de Eerste Kamer te lezen. Trouw weidde ook een artikel aan de brief en is hier terug te lezen.

Geachte Eerste Kamerleden,

 Op 11 december 2018 nam de Tweede Kamer met de kleinst mogelijke meerderheid een wet aan die de rentemaatstaf op studieschulden wijzigt, waardoor de rente stijgt. Het wetsvoorstel ligt nu voor in de Eerste Kamer. Slechts drie jaar na de invoering van het leenstelsel worden studenten geconfronteerd met een maatregel die hen buitenproportioneel veel kost en de overheid relatief weinig oplevert. Want waar Kabinet Rutte-III de houdbaarheid van de overheidsfinanciën met de renteverhoging wil verbeteren, kost dat studenten duizenden euro’s aan extra rente.

Dit heeft negatieve gevolgen voor de toegankelijkheid van het onderwijs, omdat studeren over de linie weer duurder wordt. Studeren zou moeten worden gezien als een investering in je toekomst en zou dus niet extra beboet moeten worden met een hogere rente. Bovendien vloeien de extra renteopbrengsten niet terug naar het hoger onderwijs, dus studenten profiteren ook niet zijdelings van deze maatregel. Alle onderstaande organisaties roepen de Eerste Kamer daarom om op dit wetsvoorstel kritisch te wegen en de 5-jaarsrente op studieschulden te behouden.

 De renteverhoging past in een brede trend van maatregelen die de inkomenspositie van studenten schaadt. Deze trend kenmerkt zich door vele voorbeelden: de afschaffing van de basisbeurs in 2015, waardoor het CPB verwacht dat studenten 40 procent meer gaan lenen (6.000 euro extra[1]), de studentenkamers die inmiddels gemiddeld meer dan 400 euro kosten[2], het lage btw-tarief dat sinds 1 januari 2019 van zes naar negen procent is gegaan (studieboeken, ov-kosten naast het studentenreisproduct en boodschappen worden duurder) en het collegegeld dat vanaf 2010 elk jaar weer fors verhoogd wordt. De halvering van het wettelijk collegegeld in het eerste jaar is een begin geweest om de inkomenspositie van studenten meer serieus te nemen, ware het niet dat de voorgenomen renteverhoging op studieschulden studenten gemiddeld 5 keer (!) meer kost dan de halvering van het collegegeld oplevert. Het kabinet benadrukt dat 96 procent van de Nederlanders er in koopkracht op vooruit gaat, maar studenten vissen achter het net.

De renteverhoging kost studenten namelijk gemiddeld 5000 euro, aldus minister Van Engelshoven[3], Op basis van de gemiddelde rentes in de afgelopen tien jaar was de 10-jaarsrente 0,78 procentpunt hoger dan de 5-jaarsrente. Het maandelijks af te lossen bedrag stijgt daardoor naar verwachting met 18%. Bij een gemiddelde studieschuld van 21.000 euro betekent dit een verhoging van 12 euro per maand, 35 jaar lang. Waar onder het oude systeem een student 15 jaar lang bij afbetaling rente betaalde, is dat nu 35 jaar het geval. Daardoor kost de renteverhoging de student met een gemiddelde studieschuld in totaal circa 5000 euro. Daarnaast betaalt een student ook al rente tijdens het opbouwen van een studieschuld. Daardoor stijgt de gemiddelde studieschuld tijdens de studie met nog eens 500 euro. Deze komt hierdoor dus uit op gemiddeld 21.500 euro. Er is gezien het fluctueren van de rentestanden echter ook een kans dat de rente hoger uitvalt en studenten nog meer moeten betalen.

Dit wetsvoorstel gaat deze jongeren- en studentenorganisaties dan ook te ver. Het is niet rechtvaardig om drie jaar na de invoering van het leenstelsel jongeren, die al zo’n schuldenlast hebben, te belasten met een hogere rente. Ondergetekenden roepen de Eerste Kamer dan ook op om een lans te breken voor de generatie van de toekomst, en de 5-jaarsrente op studieschulden te behouden.

Hoogachtend,

Vertegenwoordigers van Nederlandse jongeren

[1] Aflossing en inkomenseffecten studievoorschot (2014). CPB.

[2] Student moet steeds meer dokken: huur kamer voor het eerst boven 400 euro’ (14 augustus 2018). RTL Nieuws. Geraadpleegd van https://www.rtlz.nl/algemeen/binnenland/artikel/4368206/student-moet-steeds-meer-dokken-huur-kamer-voor-het-eerst-boven

[3] ‘Reactie op vragen over wetsvoorstel inzake wijziging rentemaatstaf

lening hoger onderwijs’ (15 november 2018). Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap